परिचय
कल्पना चावला ह्या व्यक्ती ला कोण नाही ओळखत. कल्पना चावला ही भारताची पहिली अंतरिक्ष महिला होती. अंतरिक्ष ला जाण्याचे हे स्वप्न अनेक भारतीयांनी पाहिले होते परंतु केवळ कल्पना चावला ते पूर्ण करू शकली.
त्यांचा स्वभाव कसा होता?
तिच्या मनात लहानपणापासूनच विविध महत्वाकांक्षा होत्या. शिवाय तिला विमानात नेहमीच रस होता आणि त्यामुळेच तिने एयरोनॉटिकल इंजिनिअरिंग घेतले. कल्पना ही लहानपन्हा पासूनच खूप धैर्य व कष्टाळू स्त्री होती.
आणि तिने हे सिद्ध केले की आपल्याकडे आपल्या कार्याबद्दल खरे समर्पण असल्यास काहीही अशक्य नाही. तिच्या शिक्षकांच्या म्हणण्यानुसार, कल्पनाला नेहमीच विज्ञानाची आवड होती.
तिला अंतराळात जाण्याची महत्वाकांक्षा होती. म्हणून सुरुवातीपासूनच ती अंतराळवीर होण्याचे लक्ष्य करीत होती.
बालपण व त्यांचे शिक्षण
१७ मार्च, १९६१ रोजी भारताच्या करनाल जिल्ह्यामध्ये जे हरियाणा राज्यमध्ये येते, इथे जन्मलेल्या चावला चार भावंडांमध्ये सर्वात लहान होते. कल्पना नावाचा अर्थ “कल्पना” किंवा “कल्पनाशक्ती” असे आहे. तीला सहसा के.सी. टोपणनावा वरून ओळखली जात असे.
तिने पंजाबमधील करनालच्या टॅगोर स्कूलमधून तिचे शालेय शिक्षण घेतले.
चावला यांनी अमेरिकेत स्थलांतरित होण्यापूर्वी आणि अमेरिका ची नागरिक होण्यापूर्वी, पंजाब अभियांत्रिकी महाविद्यालयातून एरोनॉटिकल अभियांत्रिकीची पदवी प्राप्त केली.
१९८० च्या दशकात ती अमेरिकेची नागरिक झाली होती. तिने टेक्सास विद्यापीठातून पदव्युत्तर शिक्षण घेतले. आणि नंतर तिने १९८८ मध्ये कोलोरॅडो विद्यापीठातून एरोस्पेस अभियांत्रिकीमध्ये डॉक्टरेट मिळविली.
करिअर
तिने तिच्या कारकिर्दीची सुरुवात नासाच्या अ‍ॅम्स रिसर्च सेंटरमध्ये केली. यानंतर तिची खरी करिअर ची सुरुवात झाली. १९९४ मध्ये ती नासामध्ये अंतराळ प्रवासी बनली.
अ‍ॅम्स रिसर्च सेंटरमध्ये ज्योतिषशास्त्र, सुपरकंप्युटिंग, रोबोटिक चंद्र शोध इत्यादींवर लक्ष केंद्रित करते, या सर्व गोष्टी नासाच्या अंतराळ मोहिमांमध्ये मदत करतात. कल्पनेचे केंद्रातील संशोधनाचे विशिष्ट क्षेत्र संगणकीय द्रव गतिशीलता होते.
जिथे तिने विमानाभोवतालच्या हवेच्या प्रवाहाच्या नमुन्याचा अचूक अंदाज लावण्यासाठी पध्दती आखण्याचा प्रयत्न केला. पुढे एक वर्षानंतर तीही अवकाश क्षेत्राची सदस्य झाली. कल्पनेस नेहमीच चंद्रावर उतरण्याचे स्वप्न ठेवले होते. आणि तिच्या परिश्रम आणि समर्पणाच्या परिणामी ती अशा उंचीवर पोहोचली.
प्रथम अंतराळ मोहीम
कल्पना चावला ह्यांनी १९९७ साली एसटीएस-८७ फ्लाइटमध्ये तिची पहिली अंतराळ मोहीम राबविली. शटलने आपल्या सहलीवर अनेक प्रयोग व निर्यातीची साधने केली होती, त्यात चावला यांनी शटलमधून तैनात केलेल्या स्पार्टन उपग्रहाचा समावेश होता.
सूर्याच्या बाहेरील थराचा अभ्यास करणा, या उपग्रहामध्ये त्रुटींमुळे बिघाड झाला आणि शटलच्या अन्य दोन अंतराळवीरांना तो पुन्हा मिळवण्यासाठी स्पेसवॉक करावा लागला. अंतराळ यानातील त्या मोहिमेवर तिने १०.४ दशलक्ष कि.मी. अंतराचा प्रवास केला आणि ८० प्रयोग पूर्ण केले. अंतराळ शटलने २ आठवड्यात पृथ्वीच्या २५२ कक्षा फिरल्या.
दुसरे अवकाश अभियान
२००० मध्ये, चावलाची दुसर्‍या प्रवासासाठी अंतराळयात्रेसाठी निवड झाली आणि ती पुन्हा एसटीएस-१०७ वर मिशन तज्ञ म्हणून काम करत होती. मिशनला बर्‍याचदा विलंब झाला, आणि शेवटी २००३ मध्ये सुरू झाला. १६ दिवसाच्या उड्डाण दरम्यान, चालक दलाने ८० हून अधिक प्रयोग पूर्ण केले.
१ फेब्रुवारी २००३ रोजी सकाळी अंतराळ यान केनेडी स्पेस सेंटरवर जाण्याच्या उद्देशाने पृथ्वीवर परत आला. प्रारंभाच्या वेळी, इन्सुलेशनच्या आकाराचे एक ब्रीफकेस तुकडा तुटले होते आणि शटलच्या विंगच्या थर्मल प्रोटेक्शन सिस्टमला तोडले होते आणि पुन्हा प्रवेशादरम्यान उष्णतेपासून बचाव करणारे कवच.
शटल वातावरणामधून जात असताना, गरम वायूच्या पंखात वाहू लागल्याने ते तुटू लागले. जहाज निराश होण्यापूर्वी एका मिनिटापेक्षा कमी वेळ गेला आणि त्यातील सर्व खलाशी ठार झाले. त्यात कल्पना चावला ह्यांचा सुद्धा निधन झाला.
निष्कर्ष:
देशाला अभिमानाने पुढे नेणाऱ्या स्त्रियांपैकी एक म्हणून तिला नेहमीच लक्षात ठेवले जाईल. तिच्या स्मृतीत भारतातील अनेक संस्थांची नावे तिच्या नावावर आहेत. तिने पृथ्वी वरील प्रत्येक स्त्रीसाठी, एक उत्तम धडा देऊन गेली.
आपण देखील है करू शकता. अंतराळात असताना ती खालील शब्द बोलली “आपण फक्त आपली बुद्धिमत्ता आहात”. जे स्वतःवर विश्वास ठेवतात त्यांच्यासाठी हे प्रेरणादायक शब्द एक मोठी प्रेरणा देते.
आपल्याकडे कल्पना चावला निबंधाशी संबंधित इतर काही प्रश्न असल्यास आपण खाली टिप्पणी देऊन आपली क्वेरी विचारू शकता.