प्रस्तावना:
आमच्या भारत देशात भिन्न – भिन्न प्रकारचे खेळ खेळले जातात. त्या सर्व खेळांपैकी बॅडमिंटन हा भारत देशामध्ये खेळला जाणारा एक लोकप्रिय खेळ आहे.
भारत देशामध्ये क्रिकेट सारख्या प्रसिद्ध असलेल्या खेळासारखा बॅडमिंटन हा खेळ रुजू झाला आहे. अन्य प्रकारचे खेळ खेळल्याने मनुष्याचा शारीरिक व्यायाम होतो.
बॅडमिंटन खेळाची सुरुवात
बॅडमिंटन या खेळाची सुरुवात १९ व्या शतकाच्या मध्यात झाली आणि या खेळाचा शोध ब्रिटीश अधिकाऱ्यांनी लावला.
बॅडमिंटन हा खेळ पुणे येथे उगम पावला असावा. पण तिथे थोड्याच कालावधीत खूप लोकप्रिय झाला. म्हणूनच या खेळाला ‘पुनाई’ या नावाने ओळखले जाते.
भारतात आलेल्या ब्रिटीश अधिकाऱ्यांनी हा खेळ सन १८६० साली शोधून काढला. त्यानंतर १८७१ साली त्यांनी हा खेळ इंग्लंडला नेला.
बॅडमिंटन खेळाचे मैदान
बॅडमिंटन खेळाच्या मैदानाला कोर्ट म्हटले जाते. हे मैदान आयताकृती असते आणि त्या मैदान दोन भागात विभागले जाते. हा खेळ एका जोडीमध्ये किंवा दोन जोडींमध्ये खेळला जातो.
या खेळात सिंगल्स कोर्ट डबल कोर्ट पेक्षा रुंदीने लहान असतो. परंतु या दोघांची लांबी मात्र सारखी असते. तसेच डबल कोर्टची रुंदी ६.१ मी आणि २० फुट असते आणि सिंगल कोर्टची रुंदी ५.१८ मी यांनी १७ फुट असते. दोन्ही कोर्टची लांबी १३.४ मी म्हणजे ४४ फुट असते.
या खेळाच्या मैदानात मध्यभागी दोन भागांवर एक जाली बांधलेली असते. त्या जाळीपासून शॉर्ट सर्विस लाईन असते. हा खेळ रॅकेट व फूल (शट्लकॉक) यांच्या साहाय्याने खेळला जातो. हे फुल तयार करण्यासाठी चिमणीच्या पंखांचा वापर केला जातो.
बॅडमिंटन खेळाचे नियम
जेव्हा या खेळामध्ये सर्वर सर्विस करतो तेव्हा शट्लकॉक दुसऱ्या स्पर्धकाच्या शॉर्ट सर्विस लाईन च्या पुढे गेले पाहिजे. नाहीतर त्याला फाउल मानले जाते. हा खेळ टेनिस सारखाच असतो पण या खेळाचे नियम वेगळे आहेत.
या खेळात डबल्समध्ये कोर्टच्या उजव्या बाजूला खेळाडू दुसऱ्या खेळाडूच्या उजव्या बाजूला शट्लकॉक फेकतो. या खेळात खेळाडू कोर्टच्या आतील बाजूस उभे राहतात. जर सर्विस चुकती तर सिंग्लास मध्ये प्रति स्पर्धकाला आणि दुहेरी मध्ये साथीदाराला सर्विस करायची संधी मिळते.
सिंग्लस मध्ये खेळाडूचे गुण सम असतील तर सर्विस कोर्टच्या अज्व्या बाजूला उभा राहतो व गुण विषम असल्यास कोर्टच्या डाव्या बाजूला उभा राहतो.
बॅडमिंटन प्रसिद्ध खेळाडू
आज बॅडमिंटन या खेळामध्ये महिला आणि पुरुष हे दोन्ही आपले सहभाग देत आहेत. तेच या खेळात महिला पुरुषांना स्पर्धा वाढवित आहेत.
या खेळामधून सायना नेहवाल, पी. वी सिंधू इत्यादि. स्त्रिया आणि कश्यपसारखे पुरुष या खेळातून प्रसिद्ध झाले आहेत.
सिंधू हिने ऑलिम्पिक मध्ये रौप्यपदक मिळविल्यानंतर तिला अन्य पारितोषिके आणि पुरस्कार प्रदान झाले आहेत.
शरीराचा व्यायाम
खेळ खेळल्याने शरीराचा व्यायाम होतो. खेळांमुळे आपले शरीर तंदुरुस्त होते. तसेच हाताची व पायांची हाडे आणि मांसपेशी मजबूत होतात. खेळ हे आपल्या शरीरासाठी एक व्यायाम आहे. त्याच बरोबर खेळ हे आपल्याला तणावापासून दूर ठेवतात.
खेळ हे मनोरंजनासाठी खेळले जातात. पण त्यांच्यापासून आपल्याला अनेक लाभ होतात. हा खेळ खेळल्याने विचार करायची गती वाढते. त्याचप्रमाणे बॅडमिंटन हा खेळ खेळल्याने लाभ होतो.
निष्कर्ष:
बॅडमिंटन हा एक अत्यंत मनोरंजक खेळ आहे. आज हा खेळ जिल्हा स्तर, राज्य स्तर, राष्ट्रीय स्तर आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावर खेळला जातो.
आमच्या भारत देशामध्ये क्रिकेट नंतर खेळला जाणारा सगळ्यात लोकप्रिय खेळ आहे. या खेळाला देशातील सर्व लोक पसंद करतात.